Sabah erkenden kalkıp Ihlamurdere Caddesi’nden başlayan, Barbaros’taki Nobel’in önünde son bulacak olan rotamda can sıkıcı bir pantolon ve ayakkabı eşliğinde yürüyorum. Hacıoğlu’nun ordan Kartal Heykeli’ne doğru kıvrılırken görüyorum ilk kez. Turkuazımsı-yeşilimsi yelekli, şapkalı bir abi birşeyler dağıtıyor. Önünde binlercesi dağıtılmayı bekleyen şey bir gazete. Adı da “Gaste” Sokakta dağıtılan broşür, ilan, dergi, ıvır zıvır konusunda gayet muhafazakar ve can sıkıcıyımdır. Ama nezaketi de elden bırakmam. Kibarca bir “sağolun, almayayım” hareketi çekiyorum. Artık aklımdaki tekşey Uniş’ten peynirli bir poğaça alabilmek. Yani o olmalıydı, olamadı…
Çünkü aynı yelekli abilerden birisiyle daha karşılaştım. Hem de henüz 20-25 metre uzaklaşmışken. Oradan da sıyrıldım. Hopp, balık pazarının orda iki tane daha. Seri çalımlarla onları da geride bıraktım ama bitti mi? Hayır. Belli ki bitmeyecek bu çile. En sonunda bu taciz ve tecavüzün son bulması adına bir tane almak zorunda kaldım. Ve bundan sonraki dağıtıcılara attığım “Bak işte aldım abi, nolur rahat bırakın beni” bakışıyla sempatik puanlar topladım. En nihayetinde Nobel’in önüne gelene kadar abartmıyorum en az 15 tane dağıtıcı gördüm. Ve artık elimde bir “Gaste” vardı.
Servise binince de uyumak, radyo dinlemek ve gaste okumak tercihleri arasında gidip gelirken gözlerim gasteyi taramaya başlamıştı bile. İlk sayfa Büyükşehir Belediye’nin tarihi mekanlarla ilgili restorasyon çalışmalarına ayrılmış durumdaydı ki zaten bu haberi görünce ilk sayfayı bile kaldırma gereği duymadım. Belediye’nin bir yayını olduğu kanaatine varıp, kulağıma kulaklıklarımı taktım.
Birkaç gün daha bu tacizlerle sabah yürüyüşüme hareket kattıktan sonra. “Noluyor yahu?” damarım tuttu ve internette çok kısa bir araştırma ile Gaste’nin belediye yayını olmadığını öğrenmiş oldum. Ama yine de pek uzak bir tahminde bulunmamışım belli ki. Medyatava’da yer alan Gaste bilgileri şu şekilde:
Başbakan Erdoğan’ın danışmanı Cüneyd Zapsu’nun ağabeyi Aziz Zapsu’nun ortak olduğu iddia edilen ücretsiz gazete “Gaste” çıktı. Yayıncı şirket ve künyede Zapsu adı yer almadı. Gaste’nin künyesinde sahibi olarak Free News adlı şirket görünüyor. İstanbul Ticaret Odası sicil kaydına göre şirket 31 Ocak 2008’de kuruldu, yönetim kurulu başkanlığını Zuhal Evler, başkan yardımcılığını Neşe Murat Dörtbudak ve yönetim kurulu üyeliğini de Mehmet Alp Erkaya yapıyor. İstanbul’da 1.000 ayrı noktada 700 görevli tarafından dağıtılan Gaste’nin CEO’luğunu dünyada ücretsiz metro gazetesi trendini başlatan İsveçli Pelle Anderson yapıyor. Tabloid boyda ve 32 sayfa olarak yayımlanan gazete ağırlıklı olarak İstanbul haberlerine yer veriyor.
Ekşi sözlükten bir yorumda ise Fethullah Gülen (Feza Yayıncılık) tandanslı bir yayın olduğu şeklinde bilgiler verilmiş.
Künyesi ne olursa olsun, dediğim gibi ilk sayfaya bakmak amacın ne olduğunu ortaya koyuyor zaten. Yaklaşan yerel seçimler öncesi “Ne şahane bir belediyemiz var” yayıncılığı yapılıyor, hem de bedava. Tabii ki tüm bu maliyetin kimin cebinden ve neden çıktığı gibi bir takım gereksiz sorular var. Cevabı bilmeyen var mı?
8 Comments
tosun
Sen yazmasan, benim yazasım vardı bu konuda. Benzer bir yazı olacaktı, ama ben başlığı “Bu sefer kim(ler)i zengin ediyorsunuz” şeklinde düşünmüştüm…
dea
bugün de farkettim ki, allahın unuttuğu avcılar’a kadar uzamış dağıtım ağı…
march
konu pek ilgi gormemis turban, ozgurluk, fener, cimbom kadar ama, gazetenin yani ‘gastenin’ ne amacla dagitildiği ayan beyan ortada. zapsu, feza ortakligini işaret ediyorlar. dea da yazmis zaten.
bir de bu yetmezmis gibi aydin dogan da metro gazeteciligi sektorune girecekmis yakin zamanda. sabahları ise gitmek tam anlamiyla iskence olacaga benziyor.
bir de vapurlar, deniz otobuslerinde ido yetkilileri vapur bosalinca, birakilan tum gazeteleri cope atiyorlarmis ama bilin bakalim hangi gazeteye dokunmuyorlarmis? ya yaaa…
werdure
Hayrat “gaste” olayı gerçekten ilginç. Dayanamadım baktım inceledim. Kaliteli bir şey beklemiyordum değilde zaten. Lakin adamlar resmen günlük gazete çıkarıyor yahu. Dağıtanlarda bir tek şu sloganlar eksik. Güzel İstanbul’umuzun muhteşem belediyesi için sizde okuyun. Akp ile 40 yıl daha durmak yok yola devam. Hani Taksim meydanında bağıran ve bildiri gazete dergi dağıtan elemanlara misillele hesabı.
ortega
Bunların bir de rakibi var, adı 20dk.
Sokak gazetesiyiz ayağı çekiyorlar. Ne olduğu yakında ortaya çıkar muhakkak.
haziran
Ne olacak bu sitenin durumu ?
dea
Sonunda bu sabah bir Gaste kavgasına tanık ve müdahil oldum. Servis bekliyorum, yaşlıca bir amcanın apartman girişine Gaste bırakılmış, adam aldı çöpe attı gazeteyi. Gaste dağıtan herif adamı azarladı “niye atıyorsun çöpe, yarın da at bakalım, göstereyim ben sana” dedi. Adam ses çıkarmadı, durakta servis bekleyen bir kadın “size ne ya, adamın kapısına zorla gazete bırakıyorsunuz, okumak zorunda mı adam” diye sert çıktı. Herif “biz hizmet ediyoruz size, yazıklar olsun” filan diyince, ağız dalaşına ben de müdahil olmak durumunda kaldım tabi iflah olmaz bir muhalif olduğumdan dolayı 🙂
ozanforever
Bugün bana gelen bir e-posta. Bu konuya en başından dikkat çeken acar gazeteci dea ya tebrikler:)
Bir sabah uyandığınızda İstanbul sokaklarında turuncu montları, turkuaz renkli önlük ve şapkalarıyla insanlar durmaktaydı. Ücretsiz gazete dağıtıyorlardı. Herkes şaşkındı. Sabahın altısında öbek öbek insanlar kentin ana duraklarında, metro önlerinde, meydanlarda ücretsiz gazete dağıtıyordu. Hemen herkes ilk zamanlar bunun belediyenin gazetesi olduğunu düşünüyordu. Kentin temizlik işçileri de genelde turuncu renkte kıyafetler giyiyordu. yaşadığımız devirde sistemin içselleştirmesi sonucu, karşılıksız bir şey yapılmaz diye düşünüyordu gazeteleri ilk defa ellerine alanlar. Soru işaretleriyle doluydu İstanbullunun kafası ama daha sonraları gazetenin nasıl ücretsiz dağıtıldığı anlaşılmaya başlandı. Son dönem bir çok televizyon programı gibi bu gazetenin de orijinali batı kaynaklıydı. İsveç’ten isim ve yayın hakkı alınan “GASTE” kendisini reklam gelirlerine dayıyor. Ajanslardan toplanan haberler ve bir kaç özel haberle hafta içi her gün gazeteniz önünüze, daha doğrusu İstanbul trafiğine ilk start verdiğiniz ana merkezde size servis ediliyor. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bolca reklam gazeteyi ayakta tutuyor. Dünya görüşü olarak en köşeli şekliyle bugünün Türkiye’sinde yerel ve merkezi iktidarla arası iyi, genellikle iyimser bir bakış açısının hakim olduğu, dünyaya yüzü dönük liberal demokrat bir gazete ifadeleri “Gaste”ye en denk düşen tanımlamalar.
Gelelim bizim derdimize… Gazete 11 Şubat 2008’den beri yayınlanmaya devam ediyor. Aradan geçen sürede geldiğimiz noktada reklamlarda bir sorun yoktu ve bir çok sermaye grubu gazeteye reklam veriyor. Masa başından haberler de sorunsuz bir şekilde kotarılıyordu. Dağıtım yapanlar açısından da bir sorun yoktu. Ama gazete patronları kendisini ayakta tutan dinamosu olan dağıtımcılara karşı acımasız ve ikiyüzlüce davrandı.
Bizlere vaad edilen ilk baştaki çalışma koşullarımız; 500 ytl maaş, asgari ücret üzerinden sigorta ve hafta içi 4×5 saatlik mesai idi. İlk maaşlarımızı alacağımız gün bize bir çok iş yerinde kullanılan, işçilerin hiçbir yararına olmayan ama zorunlu olan boş bir sözleşme imzalattılar. Kimi bölgelerdeki arkadaşlarımız iş bırakarak bu olayı protesto etti. Bugünlerde ise eş zamanlı olarak gruplar halinde toplantılar yapılıyor. Toplantılarda işveren bize 1 nisandan itibaren geçerli olacak bir dayatma yapıyor: 500 ytl yerine 290ytl maaş, asgari ücretten sigortalı gösterilmek yerine 4 saatlik part-time sigorta. Bu koşullarda 50 gün içerisinde ne değişti de koşullar değişiyor. İkiyüzlüce davranan patron temsilcisi işin başında doğru fizibilite yapmadıklarını bundan dolayı böyle bir uygulamaya geçeceklerini söylüyor. Gazete çalışanlarına işe başladığı ilk günden itibaren sigortalı olacakları sözü verilse de bugün çoğu arkadaşımızın sigortası bir gün ile bir hafta olmak üzer eksik yatırılmıştır. Bu bize gösterilen bordroda böyledir ama internet üzerinden yaptığımız araştırmada ise halen sigortamız görünmüyor. Bizler yaşadığımız sorunların ne ilk ne de son olacağını biliyoruz.
Gazetenin aylık giderinin 9 trilyon olduğu ifade ediliyor. 1040 dağıtımcının işe alan bir şirketin iki ay sonra lastik patlatması, ben oynamıyorum demesini kabullenmek olanaksız hele şu koşullarda maaşınızı yarı yarıya keselim, gelin çalışmaya devam edin demek ahlaken tartışmalı bir durum. Biz gazete dağıtıcılarının ne idüğü belirsiz sermayenin ahlakını tartışmaya niyeti yok ama işveren diye sunulan sermayenin durumunu afişe etmek de boynumuzun borcudur. Bu arada unutmadan yeni bir market açılıyor, bim marketleriyle rekabet edecekmiş. Biraz araştırma yaptığımızda bim marketleri de Cüneyt Zapsu’yla bir dönem birlikte anılmış ve en son hisselerini satmıştı. Zapsu’nun adı da nereden çıktı diye soranlar olacaktır. Bizim turuncu mavi maskotlu derin ideolojik amaçlı gazetemizin arkasında hükümetin olduğu ve Zapsu’nun Gaste’nin gizli patronu olduğu iddia ediliyor. Bu iddianın altı boş da değil. Üç günde Kuzey Avrupa’dan gelip İstanbul’da ücretsiz kent gazetesi çıkaracaksın onu da Zaman gazetesinin tesislerinde basacaksın – ki sen şu tesadüflere bak- İstanbul’da bin adamla dağıtım yapacaksın hiç bir yere beş kuruş vergi veya işgaliye parası vermeyeceksin, büyük holdinglerinde gözü yollarda biri gelip bir gazete çıkarsa da biz de reklam versek diye beklemiyorlardı herhalde. Kemal Unakıtan geçenlerde mikrofonların önünde bir gaf yapmıştı; “sıkıysa…” Bizim büyük holdingler ve şirketlerde sıkıysa reklam vermesinler. Bizlere de yakın zamanda açılacak bu marketler zincirinde çalışabileceğimizi, bu marketlerin ilk tercihinin Gaste çalışanları olduğu söyleniyor. Gelin şimdi bir bağlantı daha kuralım ki; ayakları havada bir şeyler kalmasın, geçtiğimiz günlerde belki duymuşsunuzdur: SAYIN BAŞBAKAN TAYYİP ERDOĞAN’IN danışmanı SAYIN CÜNEYT ZAPSU işlerinin yoğunluğundan dolayı istifa etmişti ve kendi işleriyle meşgul olacağını söylemişti. Bu işlerden bir kaçı belki yukarıda andığımız işler olabilir mi? Ve bu değerli geçmişi karanlıklarla dolu zatların ilk iş olarak kendine görev biçtiği işçi kıyımı mıdır acaba?
EVET HER YERDE REKLAMINI YAPIYORSUNUZ
500 bin baskı yapan İstanbul’un ilk ücretsiz gazetesi diye her gün bin ağızdan tekrarlanan, 30-40 iett otobüsünü giydirip reklamı yapılan, 1040 çalışanınızla İstanbul sokaklarında olduğunuzu söylüyorsunuz. Peki bu övünmeleriniz belki de gazete için en hayırlı olanı
ama çalışanlarınızın maaşları ve sigortalarıyla nasıl övüneceksiniz.? Mevcut anlaşmamızı hiçe sayıp bizden dünkünün yarısına fit olup çalışmamızı beklemeniz utanmazlıktır, yeni açılacak marketinizde çalışarak aradaki zararımızı telafi edebileceğimiz önerisi ise ahlaksız tekliftir. Emeği ile yaşayan insanların kaybedeceği hiç bir şey yoktur. Ama siz bu utançla yaşamaya yazgılısınız, sömürü çarkının rantını yiyen hesabını da bir gün mutlaka verecektir.
Gaste Gazatesi Çalışanları
iletişim:gastecalisanlari@hotmail.com