Birinci Dünya Savaşı'nı ilkokulda, ortaokulda, lisede dinledik, durduk. Geçenlerde aldım kağıdı kalemi elime, sokağa çıkıp rastgele denekler çevirip sordum; "1. Dünya Savaşı'nda noldu?" Allah sizi inandırsın, 1000 deneğin tam tamına 889 tanesi "Almanlar yenilince biz de yenilmiş sayıldık" dedi. O kadar. Tabii savaşın nedenleri, gelişmeleri, sonuçları filan bir milyon ton detay. İstesem boğarım bu detaylarla, feleğinizi şaşırırsınız ama bu detayların biraz uzağına çıkıp, savaşın ilginç bir tarafına da göz atmak lazım. Evet, evet yanlış duymadınız, propaganda afişleri... (Hahaha ne salak bir sunum oldu bu böyle)
Ne ortaokul çocuklarına verilen dönem ödevleri, ne liseli kızlara okutulan hamaset dolu şiirler, ne tarikatların kitleler halinde gezileri ve o gezilere eşlik eden ebesini ak sakallı dedeler kovalayan embesil hoca'ül rehberler... Bu savaşın, bu zaferin, bu mücadelenin, bu varoluşun tek bir anlamı var, milyon anlam içinde. O da büyük önderin Anzaklara yazdığı mektupta saklıdır. O mektup ki, bugün Avustralya'da, Yeni Zelanda'da o büyük önder için anıtlar yapılmasına sebep olmuştur. Gerisi laf-ü güzaftır... Anlayabilen için de, anlayamayan için de...
1960’lı yılların başında, bir Ankara gazetesinin birinci sayfasında “üç sütun” bir başlık vardı:
“Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ...”
Neden, ne yapmıştı da vatan hainliğine “hâlâ” devam ediyordu?
O günlerde gazetelerde bir haber daha vardı: “Amerika, Türkiye’ye 120 milyon lira hibe etti.”
Nâzım Hikmet’in bu habere, bu hibeye tepkisi şuydu:
“Amerikan emperyalizminin yarı sömürgesiyiz.”
İşte Nâzım Hikmet’in “hâlâ” devam eden vatan hainliği buydu...
Hakimiyet ve saltanat hiç kimse tarafından hiç kimseye, ilim icabıdır diye müzakereyle, münakaşa ile verilemez. Hakimiyet, saltanat kuvvetle, kudretle ve zorla alınır. Osmanoğulları zorla Türk Milletinin hakimiyet ve saltanatına vaziülyed olmuşlardı. Bu tasallutlarını altı asırdan beri idame eylemişlerdir. Şimdi de, Türk milleti bu mütecavizlerin hadlerini ihtar ederek, hakimiyet ve saltanatını isyan ederek kendi eline bilfiil almış bulunuyor. Bu bir emrivakidir. Mevzubahis olan, millete saltanatını, hakimiyetini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız meselesi değildir. Mesele zaten emrivaki olmuş bir hakikati ifadeden ibarettir. Bu behemehal olacaktır. Burada içtima edenler Meclis ve herkes meseleyi tabii görürse, fikrimce muvafık olur. Aksi takdirde, yine hakikat usulü dairesinde ifade olunacaktır. Fakat ihtimal bazı kafalar kesilecektir.
M. Kemal Atatürk
Benim için çok önemliydi. Bir filmi daha önce hiç bu kadar merakla beklememiştim. Günler, saatler geçmek bilmedi adeta. Her yerde, her haberde, bir satır da olsa bir şeyler aradım Mustafa ile ilgili. Önce Frankfurt'ta gösterildi, sonra Antalya'da ve geçtiğimiz gece İstanbul'da galası yapıldı. Bugün de gösterime girdi. İlk günden gittik. (1907 sağolsun)
Filmle ilgili beklentimi hangi seviyeye indirgeyeceğime bir türlü karar veremedim. O yüzden bu yazının ruhiyatı da aynı şekilde olacaktır. Çünkü kendi bilgi birikimime göre izlersem beklentilerimin çok altında kalacağını zannediyordum. Tabuların yıkılması adına izlersem hangi tabuları yıkacağımızı da açıkçası merak etmekteydim. Hayatının her anı ayrı bir olay olan adamın hayatı iki saatte nasıl verilecekti? Hangi kısımlar eksik kalacak veya üzerine düşülmeyecek, ya da tam tersi üzerinde çok ama çok fazla durulacak ya da her şey sıradanlaştırılıp belli bir sıkışık kompozisyon içinde mi servis edilecekti? Açıkçası kafamda onlarca soru gidip gelmekteydi.
Dün haberlerde görmüş olmalısınız, Kayseri'de Anadolu Medeniyetleri'ni anlatma gayesinde olan Anatolia belgeselinin çekimleri yapılıyor. Bizans döneminde yapılan Kayseri Kalesi ile ilgili bölüm çekilirken kalenin surlarına beyaz üzerine kırmızı haçlı Bizans bayrağı asılıyor. Ve daha sonra sayıları 100'e yaklaşacak olan Kayserililer olay yerine toplanmaya başlıyor. Buraya kadar okuduysanız ve haberleri izlemediyseniz sanırsınız ki, bu toplanan insanlar tipik bir Türk aktivitesi olan kamera önünde toplaşmakla iştigal edecekler. Yok, öyle olmuyor...
Birçok başarılı belgeselin yapımcısı olan gazeteci Can Dündar, Mustafa Kemal'in ölümünün 70. yıldönümünde yeni bir belgeseli izleyicinin beğenisine sunuyor. Yapımın adı "Mustafa", yazan ve yöneten Can Dündar ve müzikler Goran Bregoviç imzalı. Belgesel için Cumhurbaşkanlığı ve Genelkurmay'ın özel arşivleri açılmış; Atatürk'ün Selanik'te doğup, Dolmabahçe'de son bulan hayatında gittiği her yere gidilmiş, içinde bulunduğu mekanlardan çekimler yapılmış ve söylendiğine göre Gazi'nin bugüne kadar hiç görülmeyen fotoğraflarına, özel mektuplarına, notlarına ulaşılmış.